مطالعه شیوع گواتر و میزان ید ادرار در دانش آموزان ۱۱-۶ ساله استان یزد در سال ۱۳۸۱، ۱۰ سال بعد از شروع طرح نمک یددار

مقدمه: با گذشت 10 سال از برنامه یددار کردن نمک، برای ارزیابی وضعیت اختلالات ناشی از کمبود ید، شناسایی مناطق در معرض خطر و پایش و ارزشیابی برنامههای کنترل آن این اختلالات مورد مطالعه قرار میگیرند. هدف از این مطالعه تعیین شیوع گواتر آندمیک و میزان ید ادرار دانش آموزان 11-6 ساله استان یزد و نیز مشخص کردن وضعیت استان و شهرستانهای وابسته 10 سال پس از شروع برنامه یددار کردن نمک طعام است. مواد و روش ها: در این مطالعه 4755 دانشآموز (2948 پسر و 1807 دختر) 6 تا 11 ساله از مدارس ابتدایی استان یزد به روش نمونهگیری خوشهای چند مرحله ای انتخاب و توسط دو پزشک آموزش دیده معاینه شدند. از یک سیزدهم کل نمونه ها یک نمونه ادرار و نمک مصرفی در منزل گرفته شد. ید ادرار به روش هضمی و ید نمک با استفاده از کیت آزمون سریع به صورت کیفی اندازه گیری شد. یافته ها: شیوع کلی گواتر در استان 9/40، در دختران 8/41 و در پسران 3/40 درصد بود که در دو جنس تفاوت معنی دار نبود. از سوی دیگر در استان شیوع گواتر درجه یک 6/38 و درجه 2, 3/2 درصد به دست آمده است. شیوع گواتر درجه 1 در دختران و پسران به ترتیب 1/39 و 3/38 و شیوع گواتر درجه 2 در دختران و پسران به ترتیب 7/2 و 2 درصد بود تفاوت آماری معنی دار نبود (2/0=p). میانگین کلی ید ادرار 123± 264، در دختران 118±236 و در پسران 123±281 میکروگرم در لیتر به دست آمد (001/0=p). کلاً در استان 5/10 درصد از افراد ید ادرارشان کمتر از 100، 5/24 درصد در حد ایده آل، یعنی 199-100 و 65 درصد بیش از 200 میکروگرم در لیتر بود. در کل 6 درصد از نمونه های نمک فاقد ید بوده است، 1/1 درصد در حد 8 پی.پی.ام، 6% در حد 15 پی.پی.ام و 8/86% در حد 30 پی.پی.ام و بالاتر ید داشته اند. به این ترتیب تقریباً 94% از نمونه ها یددار بوده است. در شهرستان های اردکان، میبد و صدوق 100 درصد نمونه های نمک بیش از 30 پی.پی.ام ید داشته اند. نتیجه گیری: نتایج این بررسی نشان می دهد. شیوع کلی گواتر، به ویژه گواتر درجه 2 به شدت در استان و شهرستان ها کاهش یافته است و از نظر ید ادرار، وضعیت نسبت به گذشته بسیار تغییر کرده است. به طوری که نه فقط ید ادرار افزایش یافته، بلکه درصد عمده ای از افراد ید ادرارشان از محدوده ایده آل تعیین شده توسط سازمان جهانی بهداشت فراتر رفته است و به این ترتیب با توجه به این نماگر مثل برخی از مطالعات دیگر، می توان از سال 1381 استان یزد را عاری از اختلالات ناشی از ید معرفی نمود.